Ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα βρέφη είναι σημαντικά πιο πιθανό να χρησιμοποιήσουν “μωρουδιακές ομιλίες” κατά τη διάρκεια αλληλεπιδράσεων που περιλαμβάνουν τεχνητά αντικείμενα σε σύγκριση με τα φυσικά. Τα βρέφη συχνά επικοινωνούν με πρωτόφωνα, τα οποία είναι ήχοι που μοιάζουν με τσιρίδες, γρυλίσματα ή σύντομους ήχους που μοιάζουν με λέξεις, όπως “da”, “aga” και “ba”. Αυτά θεωρούνται τα θεμέλια της ομιλίας, καθώς τελικά εξελίσσονται σε πλήρη γλώσσα.
Τα αντικείμενα παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία, καθώς όσο περισσότερη φωνητική έκφραση ενθαρρύνει ένα αντικείμενο, τόσο πιο κοντά βρίσκεται ένα μικρό παιδί στην ομιλία. Μια νέα μελέτη, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, εξέτασε τη σχέση μεταξύ των πρωτοφώνων και των πραγμάτων που συνήθως βρίσκονται στο σπίτι για να αξιολογήσει τη σημασία τους για την ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων.
Για το σκοπό αυτό, η ομάδα παρατήρησε πόσο συχνά τα παιδιά ηλικίας 4 έως 18 μηνών που ζουν στη Ζάμπια φωνάζουν όταν χρησιμοποιούν παιχνίδια και οικιακά αντικείμενα και στη συνέχεια το συνέκρινε με τον τρόπο που αλληλεπιδρούν με φυσικά αντικείμενα. Ανακάλυψαν ότι ο αριθμός των πρωτοφώνων που παρήγαγαν τα μικρότερα βρέφη ήταν σημαντικά υψηλότερος όταν ασχολούνταν με αντικείμενα που είχαν κατασκευαστεί από τον άνθρωπο, σε σύγκριση με ξύλα, φύλλα, πέτρες και φτερά πουλιών.
Διαπίστωσαν επίσης ότι τα παιδιά ενδιαφέρονταν περισσότερο για οικιακά αντικείμενα – όπως κούπες, παπούτσια και στυλό – όταν τους δόθηκε η δυνατότητα επιλογής μεταξύ αυτών και φυσικών αντικειμένων. Η επικεφαλής συγγραφέας, Δρ Violet Gibson από το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ, δήλωσε: “Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι τα χαρακτηριστικά των αντικειμένων έχουν αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν τα μικρά παιδιά”.
“Εδώ, παρατηρήσαμε ότι τα φυσικά αντικείμενα ήταν λιγότερο πιθανό να ενθαρρύνουν τα βρέφη να παράγουν πρωτόφωνα και, κατά συνέπεια, μπορεί να μην προάγουν την ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων τόσο πολύ όσο τα τεχνητά αντικείμενα. Τα προλεκτικά βρέφη φαίνεται να προτιμούν τα οικιακά αντικείμενα, ενδεχομένως επειδή τα χαρακτηριστικά τους είναι σχεδιασμένα για συγκεκριμένους λειτουργικούς σκοπούς ή, στην περίπτωση των παιχνιδιών, είναι σχεδιασμένα για να τραβούν την προσοχή του παιδιού και να του κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Αυτό υποστηρίζει τα υπάρχοντα στοιχεία ότι η χρήση σύνθετων εργαλείων στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μπορεί να συνέβαλε στη δημιουργία των βάσεων που απαιτούνται για την εμφάνιση της ανθρώπινης γλώσσας”, συμπλήρωσε.
Η εργασία, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature’s Scientific Reports, αναφέρει ότι οι τρόποι με τους οποίους οι γονείς εμπλέκονται με τα παιδιά όταν αυτά αλληλεπιδρούν με αντικείμενα διαφέρουν μεταξύ των πολιτισμών, αλλά οι ερευνητές δεν βρήκαν καμία ένδειξη ότι η εξεταζόμενη συμπεριφορά των μητέρων’ επηρέασε την ποσότητα των παραγόμενων πρωτοφώνων. Η συν-συγγραφέας, αναπτυξιακή ψυχολόγος Dr Eszter Somogyi, πρόσθεσε: “Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε σε ποιο βαθμό τα πρωτόφωνα προωθούνται σε ένα φυσικό περιβάλλον από εξελικτική άποψη, λόγω των δεσμών τους με τις γλωσσικές δεξιότητες και την ανάπτυξη”.
Και συνέχισε λέγοντας: “Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η φωνητική γλώσσα σχετικά με τα εργαλεία που κατασκευάζει ο άνθρωπος μπορεί να οδήγησε σε μια σειρά σημαντικών εξελίξεων για τους προγόνους μας, συμπεριλαμβανομένης της εξέλιξης της ομιλίας και της έξαρσης της κατασκευής πιο εξελιγμένων αντικειμένων”. Η μελέτη εξέτασε επίσης αν τα παιδιά δείχνουν περισσότερο κοινωνικό βλέμμα όταν χρησιμοποιούν φυσικά ή τεχνητά αντικείμενα, καθώς είναι μια από τις πρώτες οδούς της πρώιμης επικοινωνίας. Οι ερευνητές διαπίστωσαν διαφορές στη συμπεριφορά του βλέμματος των βρεφών μεταξύ των δύο τύπων αντικειμένων, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα χαρακτηριστικά των αντικειμένων διαμορφώνουν και τη μη φωνητική επικοινωνία.
“Τα βρέφη σε αυτή τη μελέτη κοίταζαν τις μητέρες σημαντικά συχνότερα όταν χρησιμοποιούσαν φυσικά αντικείμενα σε σύγκριση με τα οικιακά αντικείμενα, ιδιαίτερα σε μικρή ηλικία”, εξήγησε ο Δρ Γκίμπσον. Και συμπλήρωσε: “Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι ενδιαφέρονται πολύ λιγότερο για τα φυσικά αντικείμενα και κοιτάζουν τους γονείς τους για να αξιολογήσουν την αξία τους”. Η συν-συγγραφέας, Αναπτυξιακή Ψυχολόγος και Γλωσσολόγος Δρ Ίρις Νομικού πρόσθεσε: “Ακριβώς όπως και τα πρωτόφωνα, το κοινωνικό κοίταγμα υποστηρίζει τη μάθηση, καθώς δίνει στο βρέφος την ευκαιρία να επισημάνει στον γονέα ή τον φροντιστή ότι δεν είναι σίγουρο για κάτι που βλέπει”.
Υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που δείχνουν ότι η επικοινωνία με βάση τα αντικείμενα δεν περιορίζεται στους ανθρώπους και ότι τα σήματα που βασίζονται σε αντικείμενα μπορεί να είναι πιο σημαντικά από ό,τι αρχικά πιστεύεται. Η ομάδα του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ παρατήρησε παρόμοιες συμπεριφορές και στους χιμπατζήδες. Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Animal Cognition, βρήκε ενδείξεις ότι χρησιμοποιούν αντικείμενα με διάφορους τρόπους για να επικοινωνούν μεταξύ τους, και αυτό μπορεί να διαμορφώνεται από κοινωνικούς παράγοντες.
Οι συγγραφείς παρατήρησαν ότι οι χιμπατζήδες δεν χρησιμοποιούν αντικείμενα μόνο στις ευρύτερες κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις, αλλά τα χρησιμοποιούν και με στοχευμένους τρόπους για να επικοινωνούν μεταξύ τους. Η συν-συγγραφέας, Δρ Marina Davila Ross, Reader στη Συγκριτική Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, δήλωσε: “Υπάρχουν πολλά κοινά στοιχεία όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα, τόσο τα ανθρώπινα όσο και τα ζωικά, χρησιμοποιούν τον φυσικό κόσμο για να επικοινωνήσουν. Και οι δύο μελέτες έχουν συμβάλει στη θεωρία ότι τα αντικείμενα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσονται οι επικοινωνιακές δεξιότητες – αλλά αυτό που είναι μοναδικό σε αυτές είναι η ανάλυση των αλληλεπιδράσεων με φυσικά αντικείμενα. Αυτό ανοίγει μια νέα ενδιαφέρουσα πόρτα στην έρευνα για την εξέλιξη της γλώσσας και ελπίζουμε ότι αυτά που μάθαμε θα συμβάλουν στη μελλοντική έρευνα για την επικοινωνία σε διαφορετικά είδη και ανθρώπινους πολιτισμούς”.
Η ομάδα συνιστά μια πιο λεπτομερή ανάλυση των αλλαγών στο πρόσωπο για την περαιτέρω διερεύνηση της σχέσης μεταξύ των αντικειμένων και της συμπεριφοράς των βρεφών, καθώς και την ταξινόμηση των αντικειμένων με βάση το χρώμα, το μέγεθος και το σχήμα και όχι μόνο με βάση το φυσικό και το τεχνητό. Προτείνουν επίσης ότι θα ήταν ενδιαφέρον να συγκριθεί περαιτέρω αυτή η συμπεριφορά με λιγότερο κοινωνικά είδη από τους χιμπατζήδες.
