Τα παιδιά που λαμβάνουν ένα συνταγογραφούμενο διεγερτικό για τη διαχείριση των συμπτωμάτων της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) δεν έχουν περισσότερη χρήση ουσιών ή διαταραχή χρήσης ουσιών (ΔΧΟ) ως έφηβοι ή νεαροί ενήλικες, σύμφωνα με μια νέα μελέτη ερευνητών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ.
Η μελέτη μπορεί να προσφέρει κάποια καθησυχαστική πληροφόρηση στους γονείς και τους κλινικούς γιατρούς που μπορεί να διστάζουν να συνταγογραφήσουν διεγερτικά φάρμακα για τη ΔΕΠΥ, επειδή φοβούνται ότι μπορεί να θέσουν τις βάσεις για μελλοντική χρήση ουσιών.
“Τα διεγερτικά είναι η θεραπεία πρώτης γραμμής που συνιστάται για τα περισσότερα άτομα με ΔΕΠΥ – η κατηγορία φαρμάκων είναι μια τεκμηριωμένη θεραπεία με λίγες παρενέργειες”, δήλωσε η Brooke Molina, Ph.D., καθηγήτρια ψυχιατρικής, ψυχολογίας και παιδιατρικής στο Pitt. “Επειδή τα διεγερτικά φάρμακα ταξινομούνται από την Υπηρεσία Επιβολής Ναρκωτικών ως ουσίες του καταλόγου δύο με πιθανότητα κατάχρησης, πολλοί άνθρωποι φοβούνται ότι θα μπορούσε να προκύψει επιβλαβής χρήση ουσιών”.
Η ΔΕΠΥ είναι μια νευροσυμπεριφορική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από χρόνια πρότυπα απροσεξίας, υπερκινητικότητας, παρορμητικότητας ή συνδυασμό των τριών, τα οποία επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργία ενός ατόμου. Αν και η ΔΕΠΥ μπορεί να αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή και άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις, πρόκειται για μια χρόνια πάθηση που πρέπει να παρακολουθείται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου.
Η Molina και οι συνεργάτες της αξιολόγησαν ασθενείς με ΔΕΠΥ σε μια περίοδο 16 ετών, από την παιδική ηλικία μέσω της εφηβείας έως την πρώιμη ενήλικη ζωή, για να διαπιστώσουν εάν υπήρχε κάποια συσχέτιση μεταξύ της θεραπείας με διεγερτικά και της επακόλουθης χρήσης ουσιών. Η μελέτη που διεξήχθη στο Pitt είναι από τις πρώτες που εξετάζουν τη σχέση μεταξύ της παιδικής χρήσης συνταγογραφούμενων διεγερτικών και της μετέπειτα SUD, λαμβάνοντας υπόψη δεκάδες δημογραφικούς, κλινικούς και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες που μπορεί να προδιαθέτουν ένα άτομο για θεραπεία και χρήση ουσιών.
“Η μελέτη μας όχι μόνο έλαβε υπόψη της την ηλικία, αλλά χρησιμοποίησε επίσης μια στατιστική μέθοδο που προσαρμόστηκε με την πάροδο του χρόνου για τα πολλά χαρακτηριστικά που μπορεί να διακρίνουν τα θεραπευόμενα από τα μη θεραπευόμενα άτομα”, δήλωσε η συν-συγγραφέας της μελέτης Traci Kennedy, Ph.D., επίκουρη καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Pitt. Και συμπλήρωσε: “Η συνεκτίμηση αυτών των παραγόντων μας επέτρεψε να ελέγξουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια τη σχέση μεταξύ των διεγερτικών και της χρήσης ουσιών”.
Ενώ άλλες μελέτες έχουν προσπαθήσει να αποκαλύψουν και να καθορίσουν μια πιθανή σχέση μεταξύ της συνταγογραφούμενης χρήσης διεγερτικών για τη ΔΕΠΥ και της SUD, η σχέση μεταξύ των δύο παραμένει αμφιλεγόμενη. Τα αποτελέσματα ορισμένων μελετών υπέδειξαν μια προστατευτική επίδραση της συνταγογραφούμενης χρήσης διεγερτικών στον κίνδυνο εμφάνισης SUD αργότερα στη ζωή, ενώ άλλες απέτυχαν να βρουν κάποια συσχέτιση.
Όταν συνυπολογίστηκαν η ηλικία και άλλα χρονικά μεταβαλλόμενα χαρακτηριστικά, όπως το εισόδημα του νοικοκυριού, τα προβλήματα συμπεριφοράς και η γονική υποστήριξη, οι ερευνητές του Pitt δεν βρήκαν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η συνταγογραφούμενη θεραπεία με διεγερτικά στην παιδική ηλικία παρείχε προστασία από την ανάπτυξη SUD για εφήβους ή νεαρούς ενήλικες με ΔΕΠΥ. Ωστόσο, οι ερευνητές επίσης δεν βρήκαν συσχέτιση μεταξύ της χρήσης διεγερτικών κατά την παιδική ηλικία και της αυξημένης κατάχρησης ουσιών στο μέλλον
Ενώ ορισμένοι συμμετέχοντες στη μελέτη ανέφεραν από μόνοι τους αύξηση με την πάροδο του χρόνου της βαριάς κατανάλωσης αλκοόλ, της χρήσης μαριχουάνας, του καθημερινού καπνίσματος τσιγάρων και της χρήσης άλλων ουσιών, βρέθηκε επίσης συσχέτιση με την ηλικία για τη θεραπεία με διεγερτικά, με τους μεγαλύτερους σε ηλικία συμμετέχοντες να έχουν λιγότερες πιθανότητες να συνεχίσουν τη λήψη φαρμάκων. Όταν αυτές οι τάσεις συνδυάστηκαν με αυστηρή στατιστική ανάλυση, τα αποτελέσματα δεν παρείχαν καμία ένδειξη ότι η παρατεταμένη χρήση διεγερτικών σχετίζεται με μειωμένο ή αυξημένο κίνδυνο για SUD.
“Ελπίζουμε ότι τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης θα βοηθήσουν στην εκπαίδευση των παρόχων και των ασθενών”, δήλωσε η Molina. “Με την κατανόηση ότι τα διεγερτικά φάρμακα που συνταγογραφούνται αρχικά στην παιδική ηλικία δεν συνδέονται με επιβλαβή επίπεδα χρήσης ουσιών, αναμένω ότι οι φόβοι των γονέων και των ασθενών θα αμβλυνθούν”, κατέληξε.
