Το μητρικό γάλα από κάθε άτομο περιέχει ένα μοναδικό σύνολο αντισωμάτων που είναι εκπληκτικά σταθερά κατά τη διάρκεια της γαλουχίας και της εγκυμοσύνης, σύμφωνα με μια νέα μελέτη του Journal of Experimental Medicine από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ. Καθώς η πρώιμη ανοσία ενός μωρού κατευθύνεται από τα αντισώματα του μητρικού γάλακτος, η νέα έρευνα παρέχει πληροφορίες σχετικά με το γιατί η προστασία από διάφορες λοιμώξεις ποικίλλει μεταξύ των βρεφών και γιατί ορισμένα αναπτύσσουν μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια του εντέρου που ονομάζεται νεκρωτική εντεροκολίτιδα (NEC).
“Ενώ κάθε δότης γάλακτος στη μελέτη μας είχε πολύ διαφορετικό προφίλ αντισωμάτων μεταξύ τους, διαπιστώσαμε ότι τα αντισώματα από τον ίδιο δότη ήταν αρκετά παρόμοια με την πάροδο του χρόνου – ακόμη και σε διάστημα μηνών”, δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Timothy Hand, Ph.D., αναπληρωτής καθηγητής παιδιατρικής και ανοσολογίας στην Ιατρική Σχολή του Pitt και στο Νοσοκομείο Παίδων UPMC του Πίτσμπουργκ. “Αυτό σημαίνει ότι εάν ο γονέας ενός μωρού τυχαίνει να μην έχει συγκεκριμένα αντισώματα – όπως αυτά που αποκρούουν τη ΝΕΚ, δεν πρόκειται ποτέ να λάβει αυτή την ανοσία. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί ορισμένα μωρά παθαίνουν NEC και άλλα όχι”.
Σύμφωνα με τον Hand, η NEC είναι μια καταστροφική φλεγμονώδης νόσος του εντέρου που πλήττει κυρίως τα πρόωρα βρέφη. Η NEC, η οποία έχει συνδεθεί με μια οικογένεια βακτηρίων που ονομάζεται Enterobacteriaceae, είναι περίπου 2 έως 4 φορές πιο συχνή στα μωρά που τρέφονται με φόρμουλα σε σχέση με εκείνα που τρέφονται με μητρικό γάλα. Πριν ωριμάσει το ανοσοποιητικό τους σύστημα, τα μωρά προστατεύονται από τα επιβλαβή βακτήρια από αντισώματα που μεταφέρονται μέσω του πλακούντα της μητέρας και μέσω του μητρικού γάλακτος. Τα αντισώματα αυτά δεσμεύουν τα βακτήρια στο έντερο, εμποδίζοντάς τα να εισβάλουν στον ξενιστή.
Σε προηγούμενη μελέτη, ο Hand και η ομάδα του διαπίστωσαν ότι τα εντεροβακτηρίδια σε δείγματα κοπράνων υγιών μωρών δεσμεύονταν κυρίως από τα μητρικά αντισώματα. Αντίθετα, τα βρέφη που εμφάνισαν στη συνέχεια ΝΕΚ είχαν περισσότερα βακτήρια που διέφευγαν της δέσμευσης. Ο Hand υποπτευόταν ότι η διαφοροποίηση στην ανοσία των βρεφών στη NEC οφειλόταν στο ότι διαφορετικές μητέρες μεταβίβαζαν διαφορετικά αντισώματα, και η νέα μελέτη υποστηρίζει αυτή την ιδέα. Ο Hand και η ομάδα του ανέλυσαν μητρικό γάλα δωρητών από το Human Milk Science Institute and Biobank στο Πίτσμπουργκ και το Mommy’s Milk Human Milk Research Biorepository στο Σαν Ντιέγκο. Χρησιμοποιώντας μια σειρά διαφορετικών βακτηρίων, μέτρησαν σε ποια στελέχη δεσμεύονταν τα αντισώματα κάθε δότριας.
“Το προφίλ των αντισωμάτων των μεμονωμένων δοτών φαινόταν εντελώς διαφορετικό, κάτι που περιμέναμε αλλά μπορέσαμε να δείξουμε για πρώτη φορά”, δήλωσε ο Hand. “Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τα κύτταρα Β ταξιδεύουν από το έντερο στον μαστικό αδένα, όπου αρχίζουν να παράγουν αντισώματα. Η μητέρα προσπαθεί να προστατεύσει το βρέφος της χρησιμοποιώντας αντισώματα που χρησιμοποιεί για να προστατεύσει το δικό της έντερο. Διαφορετικές γυναίκες έχουν ζήσει διαφορετικές ζωές, έχουν διαφορετικό μικροβίωμα και έχουν αντιμετωπίσει διαφορετικές λοιμώξεις, οπότε είναι απολύτως λογικό τα αντισώματα του μητρικού γάλακτος να αντικατοπτρίζουν αυτή τη μεταβλητότητα”.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου του θηλασμού, το γάλα της μητέρας αλλάζει από εξαιρετικά συμπυκνωμένο πρωτόγαλα πλούσιο σε πρωτεΐνες σε ώριμο γάλα. Για να μάθουν αν αλλάζει και η σύνθεση των αντισωμάτων, ο Hand και η ομάδα του συνέκριναν το μητρικό γάλα από τις ίδιες δότριες με την πάροδο του χρόνου. Επίσης, εξέτασαν τις ίδιες δότριες κατά τη διάρκεια πολλαπλών κυήσεων. “Τα αντισώματα όχι μόνο ήταν παρόμοια στις δότριες κατά τη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης, αλλά ήταν επίσης αξιοσημείωτα σταθερά μεταξύ των βρεφών”, δήλωσε ο Hand. “Αυτό υποδηλώνει ότι όταν τα κύτταρα Β φτάνουν στον ιστό του μαστού, δεν φεύγουν. Αυτό είναι σημαντικό για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα μωρά αποκτούν ανοσία και πώς αντιμετωπίζουν τις λοιμώξεις”. Οι ερευνητές ρώτησαν επίσης αν τα αντισώματα του μητρικού γάλακτος ήταν διαφορετικά αν η δότρια γέννησε πρόωρα.
“Ορισμένα κύτταρα Β μετακινούνται στο μαστικό αδένα κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου, οπότε αναρωτηθήκαμε αν ένα άτομο γεννήσει πριν ολοκληρωθεί αυτό το τρίμηνο, θα είχε το γάλα του λιγότερα αντισώματα”, δήλωσε η Hand. “Τα καλά νέα ήταν ότι δεν βρήκαμε καμία διαφορά: Τα άτομα που γεννούν πρόωρα έχουν εξίσου πολλά αντισώματα και την ίδια ποικιλομορφία με εκείνα που γεννούν τελειόμηνα”. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι το γάλα της ίδιας της μητέρας είναι η καλύτερη τροφή για τη μείωση της πιθανότητας ενός πρόωρου μωρού να αναπτύξει ΝΕΚ, αλλά αν αυτό δεν είναι διαθέσιμο, το γάλα δωρητή είναι ένα σημαντικό υποκατάστατο ή συμπλήρωμα. Το γάλα αυτό αποστειρώνεται για να σκοτώσει τα βακτήρια, αλλά δεν έχει εξεταστεί αν η διαδικασία αυτή επηρεάζει και τα αντισώματα.
Ο Hand και η ομάδα του διαπίστωσαν ότι η παστερίωση μείωσε τα επίπεδα αντισωμάτων στο γάλα των δωρητών. Αν και αυτό πιθανότατα σημαίνει ότι τα βρέφη που τρέφονται με γάλα δωρητών λαμβάνουν λιγότερα αντισώματα από εκείνα που λαμβάνουν γάλα απευθείας από τη μητέρα τους, ο Hand δήλωσε ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να κατανοήσουμε ποια επίπεδα αντισωμάτων προστατεύουν από ασθένειες όπως η ΝΕΚ. Στο μέλλον, η καλύτερη κατανόηση των συγκεκριμένων βακτηρίων που είναι πιο επικίνδυνα για τα πρόωρα βρέφη που κινδυνεύουν από NEC θα μπορούσε να βοηθήσει τους ερευνητές να αναπτύξουν αντισώματα που θα μπορούσαν να προστεθούν στη φόρμουλα ή στο μητρικό γάλα για την ενίσχυση της ανοσίας.
