Η παρακολούθηση βίαιης τηλεόρασης κατά την προσχολική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε μεταγενέστερους κινδύνους ψυχολογικής και ακαδημαϊκής εξασθένησης, σύμφωνα με μια νέα μελέτη με επικεφαλής τη Linda Pagani, καθηγήτρια στη Σχολή Ψυχοπαιδαγωγικής του Πανεπιστημίου του Μοντρεάλ.
Μέχρι τώρα, “δεν ήταν σαφές σε ποιο βαθμό η έκθεση σε τυπικό βίαιο περιεχόμενο οθόνης στην πρώιμη παιδική ηλικία – μια ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή για την ανάπτυξη του εγκεφάλου – μπορεί να προβλέψει μεταγενέστερη ψυχολογική δυσφορία και ακαδημαϊκούς κινδύνους”, δήλωσε η Pagani.
“Η ανίχνευση των πρώιμων τροποποιήσιμων παραγόντων που επηρεάζουν τη μετέπειτα ευημερία ενός παιδιού αποτελεί σημαντικό στόχο για τις ατομικές και κοινοτικές πρωτοβουλίες για την υγεία, ενώ η ψυχολογική προσαρμογή και τα ακαδημαϊκά κίνητρα αποτελούν βασικά στοιχεία για την επιτυχή μετάβαση στην εφηβεία”, πρόσθεσε.
“Έτσι, θέλαμε να δούμε τη μακροπρόθεσμη επίδραση της τυπικής έκθεσης σε βίαιες οθόνες σε παιδιά προσχολικής ηλικίας στη φυσιολογική ανάπτυξη, με βάση διάφορους βασικούς δείκτες προσαρμογής των νέων στην ηλικία των 12 ετών”, συμπλήρωσε.
Για να γίνει αυτό, η Pagani και η ομάδα της εξέτασαν το βίαιο περιεχόμενο της οθόνης που οι γονείς ανέφεραν ότι έβλεπαν τα παιδιά τους μεταξύ των ηλικιών τρεισήμισι και τεσσεράμισι ετών και στη συνέχεια πραγματοποίησαν μια παρακολούθηση όταν τα παιδιά έφτασαν τα 12 έτη.
Ελήφθησαν δύο αναφορές
Κατά την παρακολούθηση, ελήφθησαν δύο αναφορές:
- Για το τι δήλωσαν οι δάσκαλοι ότι παρατήρησαν και
- για το τι περιέγραψαν τα ίδια τα παιδιά, που τώρα βρίσκονται στο τέλος της 6ης τάξης, ως ψυχολογική και ακαδημαϊκή τους πρόοδο.
“Σε σύγκριση με τους ομοεθνείς συνομηλίκους τους που δεν εκτέθηκαν σε βίαιο περιεχόμενο οθόνης, τα αγόρια και τα κορίτσια που εκτέθηκαν σε τυπικό βίαιο περιεχόμενο στην τηλεόραση είχαν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν μετέπειτα αύξηση της συναισθηματικής δυσφορίας”, δήλωσε η Pagani.
“Παρουσίασαν επίσης μειώσεις στη δέσμευση στην τάξη, την ακαδημαϊκή επίδοση και τα ακαδημαϊκά κίνητρα μέχρι το τέλος της έκτης τάξης”, πρόσθεσε.
Και τόνισε: “Για τους νέους, η μετάβαση στο γυμνάσιο αντιπροσωπεύει ήδη ένα κρίσιμο στάδιο στην ανάπτυξή τους ως έφηβοι. Το να αισθάνονται θλίψη και άγχος και να κινδυνεύουν ακαδημαϊκά, τείνει να περιπλέκει την κατάστασή τους”.
Η Pagani και οι συν-συγγραφείς Jessica Bernard και Caroline Fitzpatrick κατέληξαν στα συμπεράσματά τους αφού εξέτασαν στοιχεία από μια κοόρτη παιδιών που γεννήθηκαν το 1997 ή το 1998 και αποτελούν μέρος της διαχρονικής μελέτης “Quebec Longitudinal Study of Child Development”, την οποία συντονίζει το Institut de la statistique du Québec.
Σχεδόν 2.000 παιδιά μελετήθηκαν
Συνολικά, οι γονείς 978 κοριτσιών και 998 αγοριών συμμετείχαν στη μελέτη για τη βίαιη τηλεοπτική προβολή στην προσχολική ηλικία. Στην ηλικία των 12 ετών, τα παιδιά και οι δάσκαλοί τους αξιολόγησαν τις ψυχοκοινωνικές και ακαδημαϊκές επιδόσεις των παιδιών, τα κίνητρα και τη συμμετοχή τους στις δραστηριότητες της τάξης.
Στη συνέχεια, η ομάδα της Pagani ανέλυσε τα δεδομένα για να εντοπίσει οποιαδήποτε σημαντική σχέση μεταξύ των προβλημάτων σε αυτές τις πτυχές και του βίαιου περιεχομένου στο οποίο εκτέθηκαν στην προσχολική ηλικία, προσπαθώντας παράλληλα να λάβει υπόψη όσο το δυνατόν περισσότερες πιθανές μεροληψίες και συγχυτικές επιρροές.
“Στόχος μας ήταν να εξαλείψουμε τυχόν προϋπάρχουσες συνθήκες των παιδιών ή των οικογενειών που θα μπορούσαν να δώσουν μια εναλλακτική εξήγηση ή να ρίξουν διαφορετικό φως στα αποτελέσματά μας“, δήλωσε η ίδια.
Η παρακολούθηση τηλεόρασης είναι μια συνηθισμένη ασχολία της πρώιμης παιδικής ηλικίας και ορισμένα από τα παιδιά της μελέτης εκτέθηκαν στη βία και ορισμένα όχι.
Η ψυχολογική και ακαδημαϊκή εξασθένιση των παιδιών απασχολεί όλο και περισσότερο τους εργαζόμενους στον τομέα της εκπαίδευσης και της δημόσιας υγείας. Σύμφωνα με την Pagani, τα προβλήματα που ξεκινούν το γυμνάσιο έχουν τις “ρίζες” τους στην πρώιμη παιδική ηλικία.
Ταύτιση με φανταστικούς χαρακτήρες
“Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας τείνουν να ταυτίζονται με τους χαρακτήρες της τηλεόρασης και αντιμετωπίζουν ό,τι βλέπουν ως πραγματικό”, είπε. “Είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις χιουμοριστικές απεικονίσεις δοξασμένων ηρώων και κακοποιών που χρησιμοποιούν τη βία ως δικαιολογημένο μέσο για την επίλυση προβλημάτων”, πρόσθεσε.
“Η επανειλημμένη έκθεση”, συμπλήρωσε, “σε γρήγορους ρυθμούς, σε σκηνές δράσης που προκαλούν αδρεναλίνη και σε σαγηνευτικά ειδικά εφέ θα μπορούσε να ενισχύσει τις πεποιθήσεις, τις στάσεις και τις εντυπώσεις ότι η συνήθης βία στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις είναι ‘φυσιολογική’. Η λανθασμένη εκμάθηση βασικών κοινωνικών δεξιοτήτων μπορεί να καταστήσει δύσκολη την προσαρμογή στο σχολείο”.
Πρόσθεσε η Bernard: “Όπως ακριβώς η παρακολούθηση βίας στην πραγματική ζωή, η επανειλημμένη έκθεση σε έναν εχθρικό και βίαιο κόσμο που κατοικείται από πλάσματα που μερικές φορές μοιάζουν αλλόκοτα, θα μπορούσε να προκαλέσει φόβο και άγχος και να οδηγήσει αυτά τα παιδιά να αντιλαμβάνονται την κοινωνία ως επικίνδυνη και τρομακτική”.
“Και αυτό μπορεί να οδηγήσει στη συνήθη υπεραντίδραση σε διφορούμενες κοινωνικές καταστάσεις”.
Η ίδια συνέχισε λέγοντας: “Στην προσχολική ηλικία, ο αριθμός των ωρών της ημέρας είναι περιορισμένος και όσο περισσότερο τα παιδιά εκτίθενται σε επιθετικές αλληλεπιδράσεις (στις οθόνες) τόσο περισσότερο μπορεί να θεωρούν φυσιολογικό να συμπεριφέρονται με αυτόν τον τρόπο”.
Η Pagani πρόσθεσε επίσης: “Η έκθεση σε πιο κατάλληλες κοινωνικές καταστάσεις, ωστόσο, μπορεί να τα βοηθήσει να αναπτύξουν βασικές κοινωνικές δεξιότητες που αργότερα θα είναι χρήσιμες και τελικά θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην προσωπική και οικονομική τους επιτυχία”.
