Μελέτη με επικεφαλής ερευνητές του UCLA Health διαπίστωσε διακριτά μοτίβα συνδεσιμότητας του εγκεφάλου σε βρέφη έξι εβδομάδων που διατρέχουν κίνδυνο να αναπτύξουν διαταραχή του φάσματος του αυτισμού (ΔΦΑ).
Οι συγγραφείς λένε ότι τα ευρήματά τους υποδηλώνουν ότι οι διαφορές στις εγκεφαλικές αντιδράσεις πιθανόν να εμφανίζονται πολύ νωρίτερα από ό,τι μπορούν να εντοπιστούν συμπεριφορές που σχετίζονται με τη ΔΦΑ και δείχνουν επίσης ότι αυτά τα ίδια τα εγκεφαλικά μοτίβα μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση συμπεριφορών που σχετίζονται με τη ΔΦΑ, μεταβάλλοντας τις εγκεφαλικές αλλαγές που συνήθως καθοδηγούν την κοινωνική ανάπτυξη.
Η μελέτη αξιολόγησε προοπτικά 53 βρέφη, 24 από τα οποία είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν ΔΦΑ λόγω της ύπαρξης τουλάχιστον ενός μεγαλύτερου αδελφού με διάγνωση ΔΦΑ, ενώ 29 δεν είχαν οικογενειακό ιστορικό ΔΦΑ ή άλλων αναπτυξιακών διαταραχών. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η πιθανότητα ανάπτυξης ΔΦΑ είναι περίπου 20% στα βρέφη με αδελφό με ΔΦΑ.
Το επίκεντρο της έρευνας ήταν το δίκτυο Salience Network, μια συλλογή εγκεφαλικών περιοχών που συνεργάζονται για να ανιχνεύουν και να φιλτράρουν σημαντικά ερεθίσματα από το περιβάλλον και να κατευθύνουν την προσοχή αναλόγως. Το δίκτυο παίζει καθοριστικό ρόλο στον εντοπισμό των ερεθισμάτων που αξίζουν την προσοχή, διευκολύνοντας έτσι τις κατάλληλες αντιδράσεις.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα βρέφη με υψηλή πιθανότητα εμφάνιζαν ισχυρότερες συνδέσεις μεταξύ του Δικτύου Αισθησιασμού και των αισθητικοκινητικών περιοχών του εγκεφάλου, περιοχών που εμπλέκονται στην επεξεργασία των αισθητηριακών πληροφοριών και της κίνησης. Εν τω μεταξύ, τα βρέφη με τυπική πιθανότητα ανάπτυξης ΔΦΑ παρουσίασαν ισχυρότερες συνδέσεις μεταξύ του Δικτύου Ευαισθησίας και των προμετωπιαίων περιοχών, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για την κοινωνική προσοχή και τις αλληλεπιδράσεις.
Επιπλέον, τα βρέφη με ισχυρότερη συνδεσιμότητα με τις αισθητικοκινητικές περιοχές είχαν ασθενέστερη συνδεσιμότητα με τις προμετωπιαίες περιοχές, γεγονός που υποδηλώνει ότι η μεγαλύτερη προσοχή στις βασικές αισθητηριακές πληροφορίες έρχεται σε βάρος της προσοχής στις κοινωνικά σημαντικές πληροφορίες.
Είναι σημαντικό ότι αυτά τα πρώιμα εγκεφαλικά μοτίβα που παρατηρήθηκαν στις 6 εβδομάδες προέβλεπαν τη συμπεριφορά στην ηλικία του ενός έτους. Τα βρέφη με μεγαλύτερη συνδεσιμότητα με τις αισθητηριακές περιοχές παρουσίασαν μεγάλη αισθητηριακή υπεραντιδραστικότητα στην ηλικία του ενός έτους, μια επιβαρυντική κατάσταση που είναι συχνή στον αυτισμό, κατά την οποία τα άτομα παρουσιάζουν ακραίες αντιδράσεις σε τυπικούς περιβαλλοντικούς ήχους ή αισθήσεις.
Αντίθετα, τα βρέφη με μεγαλύτερη συνδεσιμότητα με τις περιοχές κοινωνικής προσοχής έδειξαν καλύτερη ικανότητα να μοιράζονται την προσοχή με τους άλλους στην ηλικία του ενός έτους, έναν σημαντικό πρόδρομο για την ανάπτυξη των κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων που συχνά είναι μειωμένες στον αυτισμό.
Οι συγγραφείς λένε ότι αυτά τα πρώιμα μοτίβα συνδεσιμότητας του εγκεφάλου θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξήγηση της μειωμένης κοινωνικής προσοχής και της άτυπης αισθητηριακής επεξεργασίας που παρατηρείται συνήθως στις ΔΦΑ.
«Αν και το μέτριο μέγεθος του δείγματός μας και το μοναδικό χρονικό σημείο για την αξιολόγηση της συνδεσιμότητας του δικτύου Salience αποτελούν περιορισμούς στην παρούσα μελέτη, τα συνολικά αποτελέσματα υποδηλώνουν έντονα ότι τα άτυπα μοτίβα συνδεσιμότητας του δικτύου Salience μπορεί να αντανακλούν μια αναπτυξιακή ευπάθεια», γράφουν. «Αυτή είναι μια πιθανότητα που θα πρέπει να εξεταστεί σε μεγάλης κλίμακας διαχρονικές μελέτες που δειγματοληπτούν σε μεγάλο βαθμό εγκεφαλικά και συμπεριφορικά μέτρα κατά τα πρώτα μεταγεννητικά έτη».
«Μια αναδυόμενη θεωρία στην έρευνα για τον αυτισμό είναι ότι οι διαφορές στην αισθητηριακή επεξεργασία μπορεί να προηγούνται των πιο κλασικών κοινωνικών και επικοινωνιακών συμπτωμάτων του αυτισμού, και τα δεδομένα αυτά υποστηρίζουν αυτή τη θεωρία, καθώς δείχνουν ότι οι πολύ πρώιμες διαφορές στον εγκέφαλο που σχετίζονται με τον τρόπο κατανομής της προσοχής μπορεί να προβλέπουν τόσο την αισθητηριακή όσο και την κοινωνική συμπεριφορά στα νήπια», δήλωσε η Shulamite Green, Ph.D., επίκουρη καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή David Geffen του UCLA και συγγραφέας.
Και τόνισε: «Με άλλα λόγια, η μεγαλύτερη προσοχή σε ξένα αισθητηριακά ερεθίσματα στο περιβάλλον θα μπορούσε να δυσχεράνει την προσοχή στα κοινωνικά ερεθίσματα και αυτή η διαφορά στην προσοχή θα μπορούσε πραγματικά να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται ο εγκέφαλος κατά το πρώτο έτος της ζωής και μετά».
«Αυτό που βρίσκω συναρπαστικό σε αυτά τα συγκλίνοντα ευρήματα σε τόσο μικρά μωρά είναι ότι παρέχουν τόσο μια μηχανιστική όσο και θεωρητική εξήγηση για την έλλειψη των τυπικών μεροληψιών προσοχής για τα κοινωνικά ερεθίσματα που παρατηρούνται σε μεγαλύτερα βρέφη και νήπια που αργότερα λαμβάνουν διάγνωση ΔΦΑ», πρόσθεσε η Mirella Dapretto, Ph.D., συν-συγγραφέας και αναπληρώτρια διευθύντρια του Ινστιτούτου Semel για τις Νευροεπιστήμες και την Ανθρώπινη Συμπεριφορά.
