Μια νέα παγκόσμια μελέτη, η οποία υιοθετεί μια προσέγγιση με γνώμονα το φύλο, διαπίστωσε ότι η εκπαιδευτική κατάσταση της μητέρας παίζει όλο και πιο σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής κατάστασης των παιδιών τους, ενώ η σημασία της εκπαιδευτικής κατάστασης του πατέρα έχει μειωθεί. Η επέκταση της εκπαίδευσης αναμενόταν να δημιουργήσει μεγαλύτερη κοινωνική κινητικότητα σε όλο τον κόσμο, αλλά τα νέα παγκόσμια στοιχεία από το Πανεπιστήμιο Lancaster και το Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας αμφισβητούν αυτή την υπόθεση και δείχνουν πώς το φύλο έχει πραγματικά σημασία. Αντίθετα με τις προσδοκίες, η επέκταση της εκπαίδευσης δεν έχει απαραίτητα καταστήσει τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες πιο ίσες για τα παιδιά με διαφορετικό υπόβαθρο γονικής εκπαίδευσης σε πολλές περιοχές του κόσμου, διαπιστώνει η μελέτη.
Οι υπάρχουσες έρευνες σχετικά με την κοινωνική κινητικότητα – ο βαθμός στον οποίο τα παιδιά μπορούν να επιτύχουν εκπαιδευτική επιτυχία ανεξάρτητα από το οικογενειακό υπόβαθρο – έχουν επικεντρωθεί κυρίως στο ρόλο του πατέρα αλλά όχι της μητέρας. Όμως η σημασία της μορφωτικής κατάστασης της μητέρας για την εκπαιδευτική κινητικότητα των παιδιών τους και ιδιαίτερα των θυγατέρων έχει φτάσει ή ξεπεράσει αυτή της κατάστασης του πατέρα, ιδίως στην Αφρική, την Ασία, τον Ειρηνικό και την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, αναφέρει η έρευνα. Η έρευνα “Gender, education expansion and intergenerational educational mobility around the world” των καθηγητών Yang Hu, του Πανεπιστημίου Lancaster, και Yue Qian, του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας στον Καναδά, δημοσιεύεται σήμερα στο περιοδικό Nature Human Behaviour. Για τη μελέτη αυτή, οι ερευνητές συγκέντρωσαν ένα μεγάλης κλίμακας παγκόσμιο σύνολο δεδομένων, το οποίο περιείχε 1,79 εκατομμύρια άτομα που γεννήθηκαν μεταξύ 1956 και 1990 από 106 κοινωνίες παγκοσμίως.
Οι κοινωνίες που εξετάστηκαν στη μελέτη φιλοξενούν σχεδόν το 90% του παγκόσμιου πληθυσμού. Με την άνοδο της ισότητας των φύλων και την αύξηση του ποσοστού των μητέρων που συνδυάζονται με πατέρα λιγότερο μορφωμένο, οι συσχετίσεις μητέρας-παιδιού ως προς το μορφωτικό επίπεδο γίνονται ισχυρότερες, αλλά οι συσχετίσεις πατέρα-παιδιού γίνονται ασθενέστερες, αναφέρει η έρευνα. Αντίθετα, σε περιβάλλοντα με λιγότερη ισότητα των φύλων που έχουν μεγαλύτερο ποσοστό μητέρων σε συνδυασμό με πατέρα με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο, οι συσχετίσεις μητέρας-κόρης στην εκπαιδευτική κατάσταση είναι ασθενέστερες. “Δεδομένης της ανόδου των γυναικών στην εκπαίδευση, η πατριαρχική μέτρηση της διαγενεακής εκπαιδευτικής κινητικότητας με βάση το φύλο γίνεται όλο και πιο αστήρικτη”, λέει ο καθηγητής Hu.
Και τονίζει: “Και τα ευρήματά μας δείχνουν ότι με την παγκόσμια επέκταση της εκπαίδευσης, η αυξανόμενη σημασία της εκπαίδευσης των μητέρων έχει ουσιαστικά διατηρήσει, αν όχι αυξήσει, την επιρροή της εκπαίδευσης των γονέων στην κοινωνική κινητικότητα των παιδιών τους σε πολλές περιοχές”. Επίσης, προσθέτει:: “Τα υπάρχοντα στοιχεία που επικεντρώνονται μόνο στους πατέρες παρέχουν μια υπερβολικά αισιόδοξη εικόνα της κοινωνικής κινητικότητας. Τα ευρήματά μας απαιτούν μια προσέγγιση που να λαμβάνει υπόψη το φύλο για τη μέτρηση της διαγενεακής κινητικότητας, για τους ακαδημαϊκούς, τις κυβερνήσεις και τους διεθνείς οργανισμούς, ώστε να αποτυπώσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια και να κατανοήσουν καλύτερα τις επιπτώσεις της επέκτασης της εκπαίδευσης”. Καθώς ο αριθμός των μονογονεϊκών οικογενειών, ιδίως των οικογενειών με μία μητέρα, αυξάνεται παγκοσμίως, είναι πιθανό αυτή η αλλαγή στη δομή της οικογένειας να ενισχύσει περαιτέρω τη σημασία της μητέρας στην κοινωνική κινητικότητα των παιδιών, αναφέρει η έρευνα.
Ο καθηγητής Qian λέει: “Δεδομένου του επίμονου έμφυλου καταμερισμού της εργασίας στην οικογένεια, οι μητέρες εξακολουθούν να φέρουν το κύριο βάρος των ευθυνών ανατροφής των παιδιών σε πολλά μέρη του κόσμου. Και τονίζει επίσης: “Ελάχιστη προσοχή έχει δοθεί στο ρόλο των μητέρων στην κοινωνική κινητικότητα των παιδιών τους, ένα ζήτημα με επιπτώσεις στην κοινωνικοοικονομική ανισότητα σε παγκόσμια κλίμακα. “Η μελέτη αυτή παρακινήθηκε αρχικά από τη δυσαρέσκειά μας για την πατριαρχική και δυτικοκεντρική εστίαση της επικρατούσας έρευνας για την κοινωνική κινητικότητα. Καθώς η έρευνά μας εξελισσόταν, μας έγινε φανερό πώς ο φακός του φύλου και η παγκόσμια εμβέλεια επιτρέπουν νέες αντιλήψεις για το τι συμβαίνει όταν η επέκταση της εκπαίδευσης συναντά την επανάσταση των φύλων”, συμπληρώνει.
