Ο χωρισμός οδηγεί σε σημαντική, αλλά προσωρινή αύξηση των ανισοτήτων μεταξύ των δύο φύλων στον χρόνο μεταξύ γονέων και παιδιών, σύμφωνα με νέα έρευνα κοινωνιολόγων του Trinity College Dublin και του UNED Madrid της Ισπανίας.
Η διεθνής μελέτη διαπίστωσε ότι μετά τον χωρισμό των γονέων ο χρόνος μητέρας-παιδιού διπλασιάζεται, ο χρόνος των δύο γονέων μειώνεται στο τριπλάσιο και ο χρόνος πατέρα-παιδιού παραμένει χαμηλός. Διαπιστώθηκε επίσης ότι ο χωρισμός των γονέων επηρεάζει αρνητικά τη χρήση του χρόνου των παιδιών, ιδίως των αγοριών, με αύξηση του χρόνου που “ξοδεύουν τα παιδιά σε μη δομημένες δραστηριότητες και μέτρια μείωση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.
Οι επιπτώσεις αυτές, ιδίως η δραματική αύξηση του χρόνου μητέρας-παιδιού, είναι ωστόσο προσωρινές, με ισχυρές επιπτώσεις βραχυπρόθεσμα και επιστροφή στα προ του χωρισμού επίπεδα μετά από 2-4 χρόνια.
Το εύρημα αυτό υποστηρίζει τη θεωρία του σημείου ρύθμισης, η οποία προβλέπει ότι τα μείζονα γεγονότα της ζωής επηρεάζουν τη συμπεριφορά ενός ατόμου βραχυπρόθεσμα, ωστόσο το άτομο προσαρμόζεται με την πάροδο του χρόνου στη βασική του κατάσταση πριν από το γεγονός. Αυτή η επιστροφή στα προ του χωρισμού επίπεδα του χρόνου γονέα-παιδιού θα μπορούσε να σχετίζεται με τη μείωση της συχνότητας εμφάνισης του άγχους, την αναδιάταξη των προτύπων χρήσης του χρόνου ή την έναρξη νέων συνεργασιών κατά τα έτη μετά το διαζύγιο ή τον χωρισμό.
Ο τρόπος με τον οποίο το διαζύγιο και ο χωρισμός επηρεάζουν τη χρήση του χρόνου από τους γονείς και τα παιδιά έχει τύχει πολύ μικρής επιστημονικής προσοχής. Αυτή η μελέτη “ρίχνει” φως στο πώς ο χωρισμός των γονέων διαμορφώνει τον χρόνο γονέων-παιδιών και τις καθημερινές δραστηριότητες των παιδιών.
Η μελέτη χρησιμοποίησε μοναδικά δεδομένα χρονολογίου από έξι κύματα της διαχρονικής μελέτης Longitudinal Study of Australian Children. Είναι η πρώτη φορά που οι επιπτώσεις του γονικού χωρισμού στη γονική εμπλοκή και στη χρήση του χρόνου των παιδιών εξετάζονται με διαχρονικά δεδομένα σε πολλαπλά κύματα.
Βασικά ευρήματα:
- Ο γονικός χωρισμός οδηγεί σε μεγάλη αύξηση των ανισοτήτων μεταξύ των δύο φύλων όσον αφορά τον χρόνο φροντίδας των παιδιών. Μετά τον χωρισμό, ο χρόνος μητέρας-παιδιού διπλασιάζεται, ο χρόνος των δύο γονέων μειώνεται τρεις φορές και ο χρόνος πατέρα-παιδιού παραμένει χαμηλός.
- Ο γονικός χωρισμός οδηγεί επίσης σε μείωση του χρόνου που αφιερώνουν τα παιδιά σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες (π.χ. μελέτη, διάβασμα) και σε αύξηση του χρόνου που αφιερώνουν τα παιδιά σε μη δομημένες δραστηριότητες (π.χ. παρακολούθηση τηλεόρασης, βιντεοπαιχνίδια, χρήση smartphone).
- Η επίδραση του χωρισμού στη χρήση του χρόνου των παιδιών είναι διπλάσια για τα αγόρια από ό,τι για τα κορίτσια, ενώ οι διαφορές μεταξύ των δύο φύλων στον μη δομημένο χρόνο των παιδιών αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου.
- Αυτές οι επιδράσεις του χωρισμού, ιδίως όσον αφορά τον χρόνο μητέρας-παιδιού, είναι προσωρινές, με ισχυρές επιδράσεις βραχυπρόθεσμα και επιστροφή στα επίπεδα πριν από τον χωρισμό μετά από 2-4 χρόνια.
Ο Pablo Gracia, Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Trinity, σχολίασε: “Δείχνουμε ότι ο χωρισμός των γονέων μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της συμμετοχής των παιδιών σε αναπτυξιακές δραστηριότητες, ιδίως μεταξύ των αγοριών. Αλλά επίσης, δείχνουμε κριτικά ότι ο χωρισμός μπορεί να επιφέρει σημαντικές πρόσθετες “ποινές χρόνου” στις γυναίκες που συμβάλλουν στις υφιστάμενες ανισότητες μεταξύ των φύλων στην κοινωνία.
Και συμπλήρωσε: “Στην έρευνά μας επιθυμούμε να αποφύγουμε απλουστευτικές συζητήσεις σχετικά με το αν το διαζύγιο είναι καλό ή κακό πράγμα. Ο χωρισμός μπορεί να οδηγήσει τόσο σε θετικά όσο και σε αρνητικά αποτελέσματα και αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κάθε περίπτωση. Η μελέτη μας απλώς αναδεικνύει ορισμένους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσουν οι γονείς και τα παιδιά στην καθημερινή ζωή μετά τον χωρισμό και θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τους φορείς χάραξης πολιτικής και το ευρύ κοινό που επιδιώκουν να μετριάσουν ορισμένα από τα αρνητικά αποτελέσματα της διαδικασίας του χωρισμού”.
Ο Tomás Cano, επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο UNED της Μαδρίτης, πρόσθεσε: “Τα ευρήματά μας έχουν ισχυρές επιπτώσεις στην πολιτική. Ο χωρισμός δεν οδηγεί τις μητέρες μόνο στο να βιώνουν μια μισθολογική ποινή μητρότητας, αλλά και μια ποινή χρόνου. Η προώθηση της ισότητας των φύλων στις ευθύνες φροντίδας μετά τον χωρισμό και το διαζύγιο θα μπορούσε να επιφέρει βελτιώσεις στην επαγγελματική εξέλιξη των μητέρων, με τους χωρισμένους πατέρες να εργάζονται ενδεχομένως περισσότερο για τη φροντίδα των παιδιών.
“Εξίσου, τα ευρήματα ότι οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες των αγοριών, το διάβασμα και η μελέτη, πλήττονται δυσανάλογα από τον χωρισμό θα πρέπει να ληφθούν υπόψη από τους υπεύθυνους χάραξης εκπαιδευτικής πολιτικής”, κατέληξε.
