Τα παιδιά των οποίων οι μητέρες είχαν μεγαλύτερη έκθεση σε ορισμένες φθαλικές ενώσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τείνουν να εμφανίζουν μικρότερη συνολική φαιά ουσία στον εγκέφαλό τους στην ηλικία των 10 ετών. Αυτό είναι ένα από τα κύρια συμπεράσματα μελέτης που διεξήχθη με επικεφαλής την Ιατρική Σχολή NYU Grossman και το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης (ISGlobal), ένα κέντρο που υποστηρίζεται από το Ίδρυμα “la Caixa”, και δημοσιεύθηκε στο Molecular Psychiatry. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι η έκθεση της μητέρας σε πλαστικοποιητές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σχετίζεται με χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης του παιδιού στην ηλικία των 14 ετών, γεγονός που επιβεβαίωσε τα αποτελέσματα δύο προηγούμενων μελετών για το θέμα. Επιπλέον, η ερευνητική ομάδα παρατήρησε ότι αυτή η σχέση μεταξύ της έκθεσης σε ορισμένους φθαλικούς εστέρες και του χαμηλότερου δείκτη νοημοσύνης του παιδιού επηρεάζεται εν μέρει από τον συνολικό όγκο της φαιάς ουσίας. Με άλλα λόγια: η έκθεση σε πλαστικοποιητές πριν από τη γέννηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε μικρότερη συνολική φαιά ουσία στην παιδική ηλικία, η οποία με τη σειρά της θα μπορούσε να σχετίζεται με χαμηλότερο IQ. Τέλος, τα αποτελέσματα έδειξαν συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης κατά την κύηση σε πλαστικοποιητές και μικρότερων όγκων λευκής ουσίας στα κορίτσια.
Οι φθαλικές ενώσεις, μια ομάδα χημικών ουσιών που προκαλούν ανησυχία
Οι φθαλικές ενώσεις είναι μια ομάδα χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται παντού ως πλαστικοποιητές και διαλύτες σε ένα ευρύ φάσμα εμπορικών προϊόντων, όπως τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας, οι συσκευασίες τροφίμων ή τα δάπεδα βινυλίου. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι ορισμένες φθαλικές ενώσεις συνδέονται με λιγότερο βέλτιστη γνωστική λειτουργία, κοινωνική ανάπτυξη και κινητικές δεξιότητες, καθώς και με προβλήματα συμπεριφοράς στα παιδιά. Προκειμένου να παράσχουν νέες αποδείξεις, οι συγγραφείς χρησιμοποίησαν δεδομένα από 775 ζεύγη μητέρας-παιδιού από το Generation R, μια παιδιατρική νευροαπεικονιστική κοόρτη που εδρεύει στο Ρότερνταμ (Κάτω Χώρες). Η έκθεση των μητέρων σε φθαλικούς εστέρες αξιολογήθηκε με τη χρήση δειγμάτων ούρων που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Δεδομένου ότι οι φθαλικοί εστέρες είναι δύσκολο να ανιχνευθούν λόγω της ταχείας αποσύνθεσής τους στον ανθρώπινο οργανισμό, η ανάλυση των δειγμάτων επικεντρώθηκε στην ανίχνευση μεταβολιτών φθαλικών εστέρων, των προϊόντων διάσπασης που παράγονται ως συνέπεια της παρουσίας φθαλικών εστέρων. Οι ογκομετρικές μετρήσεις του εγκεφάλου των παιδιών ελήφθησαν με τη χρήση μαγνητικής τομογραφίας στην ηλικία των 10 ετών. Τέλος, ο δείκτης νοημοσύνης των παιδιών αξιολογήθηκε μέσω τυποποιημένων δοκιμασιών που πραγματοποιήθηκαν όταν τα παιδιά ήταν 14 ετών.
Αποτελέσματα
Η στατιστική ανάλυση αποκάλυψε συσχέτιση μεταξύ υψηλότερων συγκεντρώσεων φθαλικού μονοαιθυλεστέρα (mEP) κατά την κύηση και μικρότερων συνολικών όγκων φαιάς ουσίας στους απογόνους στην ηλικία των 10. Ο mEP είναι ένας μεταβολίτης ή προϊόν διάσπασης του φθαλικού διαιθυλεστέρα, μιας ένωσης που χρησιμοποιείται για να κάνει τα πλαστικά πιο εύκαμπτα και σε καλλυντικά προϊόντα. Οι υψηλότερες μητρικές συγκεντρώσεις στα ούρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης του μονοϊσοβουτυλοφθαλικού οξέος (mIBP), ενός μεταβολίτη του διισοβουτυλοφθαλικού οξέος (DIBP), συσχετίστηκαν με μικρότερη λευκή ουσία μόνο στα κορίτσια. Το DIBP χρησιμοποιείται επίσης ως πλαστικοποιητής. Η φαιά ουσία είναι ο ιστός που περιέχει τα περισσότερα από τα σώματα των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου και μας βοηθά να επεξεργαζόμαστε πληροφορίες και να κυβερνάμε τους μύες μας. Αυτό το τμήμα του εγκεφάλου είναι απαραίτητο για την ικανότητά μας να μαθαίνουμε και να διατηρούμε πληροφορίες, να μιλάμε, να κινούμαστε ή να επεξεργαζόμαστε αισθήσεις και αντιλήψεις. Με τη σειρά της, η λευκή ουσία είναι ένας εγκεφαλικός ιστός που λειτουργεί ως δίκτυο επικοινωνίας μεταξύ των διαφόρων περιοχών της φαιάς ουσίας και μεταξύ του εγκεφάλου μας και του υπόλοιπου σώματός μας.
Χαμηλότερος δείκτης νοημοσύνης στην ηλικία των 14 ετών
Το 2020 και το 2021, η μελέτη Generation R Study ανέφερε ότι οι προγεννητικές συγκεντρώσεις φθαλικών εστέρων στα ούρα της μητέρας σχετίζονταν με χαμηλότερο μη λεκτικό IQ στην ηλικία των 6 ετών. Αφού έδειξαν ότι η συσχέτιση παραμένει στην ηλικία των 14 ετών, οι συγγραφείς δηλώνουν ότι “ο αντίκτυπος της έκθεσης σε φθαλικούς εστέρες στον εγκέφαλο και τη νόηση του παιδιού συνεχίζεται και στην εφηβεία”. Η νέα μελέτη εκτιμά ότι το 18% της συνολικής επίδρασης της έκθεσης σε φθαλικές ενώσεις κατά την εγκυμοσύνη στο IQ των παιδιών θα μπορούσε να εξηγηθεί από τις αλλαγές στον όγκο της φαιάς ουσίας τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια. Στα κορίτσια, η συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης κατά την κύηση σε mIBP και του χαμηλότερου IQ βρέθηκε να οφείλεται σε μικρότερη εγκεφαλική λευκή ουσία σε ποσοστό 76%.
Μικρές διαφορές σε ατομικό επίπεδο
“Παρόλο που οι παρατηρούμενες διαφορές στις ογκομετρικές μετρήσεις και στα σκορ IQ ήταν μικρές σε ατομικό επίπεδο, είναι η ευρεία εικόνα που δείχνει λόγους ανησυχίας λόγω της εκτεταμένης έκθεσης σε φθαλικές ενώσεις και των ανεπαρκών κανονισμών, οι οποίοι οδηγούν σε υψηλές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία”, λέει η Mònica Guxens, ερευνήτρια του ISGlobal και τελευταία συγγραφέας της μελέτης. “Υπό το πρίσμα των επιστημονικών αποδείξεων για τις επιπτώσεις τους στην υγεία, χώρες όπως οι ΗΠΑ ή περιοχές όπως η ΕΕ έχουν αυξήσει τους κανονισμούς για αυτές τις πανταχού παρούσες ενώσεις. Ωστόσο, η χρήση νέων ενώσεων για την αντικατάσταση των ρυθμιζόμενων οδηγεί στη διατήρηση των παγκόσμιων επιπτώσεων της προγεννητικής έκθεσης σε φθαλικές ενώσεις”, λέει ο Akhgar Ghassabian, ερευνητής στην Ιατρική Σχολή του NYU.
