Ένας παιδί εφηβικής ηλικίας που φοβάται την αποτυχία, πιθανότατα δεν θα φτάσει στο υψηλότερο σημείο των δυνατοτήτων του. Ο φόβος που νιώθει ο έφηβος να μην καταφέρει να μπει στην ομάδα μπάσκετ που θέλει, μπορεί να τον κάνει να απέχει τελείως από το αγαπημένο του άθλημα. Ή, ο φόβος ότι θα αποτύχει σε ένα διαγώνισμα, ή ακόμα και στις πανελλήνιες εξετάσεις, θα τον κάνει να μην προσπαθήσει καν, να μην διαβάσει αρκετά δηλαδή.
Ενώ ορισμένοι έφηβοι είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν την αποτυχία για να γίνουν καλύτεροι, άλλοι ακινητοποιούνται από τους φόβους τους. Τα καλά νέα είναι ότι αυτό είναι διαχειρισίσμο και ο φόβος της αποτυχίας μπορεί να νικηθεί.
Ακολουθούν πέντε τρόποι για να βοηθήσει κανείς έναν έφηβο να ξεπεράσει τον φόβο της αποτυχίας. Ειδικότερα:
-
Δίδαξε τον έφηβο να διατηρεί καλή εικόνα για τον εαυτό του… με λόγια!
Μερικές φορές οι έφηβοι βγάζουν λανθασμένα συμπεράσματα για τον εαυτό τους με βάση την αποτυχία. Ένας έφηβος που αποτυγχάνει σε ένα τεστ Φυσικής μπορεί να πει στον εαυτό του: «Είμαι ηλίθιος/α». Ή ένας/μια έφηβος/η που χάνει σε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι, μπορεί να σκεφτεί: «Δεν μπορώ ποτέ να κάνω τίποτα σωστά».
Η αρνητική αυτο-ομιλία μπορεί να μειώσει την προθυμία του εφήβου να καταβάλει προσπάθεια όταν αντιμετωπίζει μελλοντικές προκλήσεις. Διδάξτε λοιπόν τον έφηβό την υγιή αυτο-ομιλία. Ενθαρρύνετέ τον να αποφεύγει τις δηλώσεις αυτο-υποτίμησης και διδάξτε τον να αντικαθιστά τις αρνητικές σκέψεις με έναν πιο ρεαλιστικό μονόλογο. Μια πιο συμπονετική συζήτηση με τον εαυτό του μπορεί να τον βοηθήσει να ανακάμψει από την αποτυχία πιο αποτελεσματικά.
-
Επιβραβεύστε την προσπάθεια του εφήβου σας αντί για την επίδοση
Ο έπαινος του εφήβου σας για τα επιτεύγματά του μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ. Λέγοντας πράγματα όπως: «Είμαι τόσο περήφανος για σένα που πήρες άριστα σε αυτό το τεστ» ή «Νομίζω ότι είσαι ο καλύτερος μουσικός σε όλη την μπάντα», μπορεί να στείλετε το μήνυμα ότι η αγάπη σας εξαρτάται από τις υψηλές επιδόσεις του παιδιού.
Επιβραβεύστε τον έφηβοσας για τη σκληρή προσπάθεια, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Πείτε κάτι όπως: «Χαίρομαι πολύ που αφιέρωσες χρόνο, μελετώντας για το τεστ μαθηματικών. Φαίνεται ότι πραγματικά απέδωσε καρπούς». Όταν οι προσπάθειες του εφήβου δεν είναι επιτυχείς, προσφέρετε ενθαρρυντικά λόγια, όπως: «Ξέρω πως προσπάθησες σκληρά». Επιβραβεύοντας τις προσπάθειες του εφήβου σας, τονίζετε τη σημασία του να προσπαθεί για το καλύτερο δυνατό.
-
Μιλήστέ του για την αποτυχία
Μιλήστε με τον/την έφηβο/η για την αποτυχία και συζητήστε τα συναισθήματα που την συνοδεύουν, όπως η ντροπή, η αμηχανία, η ενοχή, η θλίψη ή ακόμη και ο θυμός. Διδάξτε στον έφηβό πώς να αντιμετωπίζει τη δυσφορία που συνδέεται με την αποτυχία.
Συζητήστε για επιτυχημένους ανθρώπους που ξεπέρασαν την αποτυχία. Ξεκαθαρίστε ότι η αποτυχία μπορεί να χρησιμεύσει ως μια θαυμάσια ευκαιρία μάθησης. Μιλήστε για το πώς ο φόβος της αποτυχίας μπορεί να οδηγήσει κάποιους ανθρώπους στο να αποφεύγουν να δοκιμάσουν πράγματα στα οποία μπορεί να μην διαπρέψουν και συζητήστε τις πιθανές συνέπειες αυτής της νοοτροπίας.
-
Παραδειγματιστείτε για τον τρόπο αντιμετώπισης της αποτυχίας
Αναζητήστε ευκαιρίες για να δείξετε στον έφηβο πώς να ανακάμπτει από την αποτυχία. Όταν αποτυγχάνετε να προσληφθείτε για μια δουλειά ή δεν καταφέρνετε να διαπραγματευτείτε μια επαγγελματική συμφωνία, γίνετε το καλό πρότυπο. Αποφύγετε να δικαιολογείστε ή να προσποιείστε ότι δεν σας ενδιαφέρει.
Αντίθετα, μιλήστε για την απογοήτευσή σας. Στη συνέχεια, ξεκαθαρίστε πώς θα μετατρέψετε αυτή την αποτυχία σε ευκαιρία μάθησης, ώστε να μπορείτε να τα πάτε καλύτερα στο μέλλον.
-
Συμμετέχετε στο σχολείο του εφήβου σας
Ασχοληθείτε με την εκπαίδευση του εφήβου για να βοηθήσετε στη δημιουργία ενός θετικού μαθησιακού περιβάλλοντος. Η συμμετοχή σε συσκέψεις γονέων/δασκάλων, η επίσκεψη κατά τη διάρκεια μιας ημέρας ανοιχτών θυρών και η εθελοντική εργασία στον Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων είναι μερικοί μόνο τρόποι για να δείξετε στο παιδί και στους δασκάλους ότι επενδύετε στην εκπαίδευσή του.
Βοηθήστε το παιδί να διαμορφώσει θετικές σχέσεις με τους εκπαιδευτικούς. Μελέτες δείχνουν ότι οι μαθητές προσπαθούν περισσότερο όταν έχουν θετική σχέση με τους δασκάλους τους. Αποφύγετε να μιλάτε αρνητικά για τους δασκάλους του παιδιού σας.
Ενθαρρύνετε τον έφηβο να συμμετέχει ενεργά στην επίλυση προβλημάτων όταν προκύπτουν ζητήματα με έναν δάσκαλο. Μερικές φορές οι έφηβοι υποθέτουν λανθασμένα: «Αυτός ο δάσκαλος δεν με συμπαθεί» ή βγάζουν συμπεράσματα όπως: «Δεν έχει σημασία πόσο σκληρά προσπαθώ σε αυτό το μάθημα, γιατί αυτός ο δάσκαλος θα μου βάζει πάντα αποτυχημένο βαθμό». Ένας έφηβος που μπορεί να ζητήσει από τον καθηγητή επιπλέον βοήθεια όταν χρειάζεται ή που μπορεί να μιλήσει στον καθηγητή για έναν βαθμό μπορεί να προετοιμάσει τον εαυτό του για επιτυχία.
