Εν έτει 2022, η ζωή όλων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις διάφορες ηλεκτρονικές συσκευές όπως το κινητό, το τάμπλετ, το λάπτοπ, οι κονσόλες παιχνιδιών κτλ. Από τη μία, οι ρυθμοί της καθημερινότητας που τα καθιστούν απαραίτητα. Από την άλλη, η αναγκαιότητα λόγω των υποχρεώσεων που ανακύπτουν στη δουλειά, το σχολείο κ.ά.
Οι έφηβοι είναι μια κατηγορία ανθρώπων όπου παρατηρείται αυξανόμενη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών, τα τελευταία χρόνια. Το ερώτημα που προκύπτει εδώ λοιπόν είναι ένα: «Γιατί οι έφηβοι είναι πλέον καλωδιωμένοι με μια ηλεκτρονική συσκευή;».
Αρχικά, αξίζει να σημειωθεί πως οι τηλεφωνικές συνομιλίες, τα μηνύματα, οι βιντεοκλήσεις και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια αποτελούν πλέον το επίκεντρο της κοινωνικής ζωής των εφήβων και αυτή η επικοινωνία τους είναι πλέον απαραίτητη. Επιπλέον, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το διαδίκτυο τους επιτρέπουν πλέον να αλληλεπιδρούν με τους φίλους τους και τους λοιπούς συνομηλίκους – ή μη.
Βέβαια, η υπερβολική χρήση ηλεκτρονικών συσκευών συχνά δημιουργεί διαφωνίες μεταξύ γονιών και εφήβων. Συγκεκριμένα, οι γονείς εκνευρίζονται όταν:
- Οι λογαριασμοί του τηλεφώνου αυξάνονται
- Το κινητό και το τάμπλετ γίνονται επέκταση του χεριού του παιδιού τους
- Την ώρα της μελέτης τα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ανοιχτά και τα παράθυρα συνομιλιών ανοιγοκλείνουν διαρκώς
- Τη νύχτα το κινητό είναι κάτω από το μαξιλάρι, ενώ κρατά τα παιδιά άυπνα μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες
- Αισθάνονται ότι το παιδί τους σπαταλάει το χρόνο του με το αναλώνεται στα social media
Ποιοι είναι οι πιο σοβαροί κίνδυνοι των social media;
Επιπλέον, οι γονείς συχνάς ανησυχούν για τις διάφορες επιπτώσεις που μπορεί να έχουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για έναν έφηβο. Ειδικότερα, στις ανησυχίες των γονιών περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:
- Οι αρνητικές συνέπειες στην επίδοση του εφήβου στο σχολείο
- Η μόνιμη κούραση του παιδιού, καθώς δεν κοιμάται αρκετά λόγω της χρήσης του κινητού ή του υπολογιστή
- Η αρνητική επιρροή που ασκείται στη γλωσσική έκφραση λόγω της άκριτης – ή και απερίσκεπτης – χρήσης των social media
- Η μειωμένη ανάγκη που μπορεί να νιώσει το παιδί για να έρθει σε επαφή με τους φίλους του – προτιμώντας να μείνει σπίτι μπροστά σε μια οθόνη
- Η αποξένωση του παιδιού από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας
- Οι κίνδυνοι της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας
- Η ηλεκτρονική παρενόχληση, ο εκφοβισμός, ο εκβιασμός ή ακόμα και το sexting
- Η εξάρτηση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Πώς μπορεί ένας γονιός να προστατέψει το παιδί του;
Με ποιους τρόπους μπορούν οι γονείς όμως να προστατέψουν τα παιδιά του από τους κινδύνους των κινητών, των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και του διαδικτύου γενικότερα; Καταρχάς, είναι σημαντικό οι γονείς να συμφωνήσουν με τον έφηβο ορισμένους κανόνες και όρια, ανάλογα με την ηλικία του, αναφορικά με την χρήση του κινητού, του τάμπλετ ή του (φορητού) υπολογιστή. Επίσης, είναι σημαντικό να συζητήσουν με το παιδί τους κινδύνους και να το συμβουλεύσουν για το πώς πρέπει να χρησιμοποιεί με ασφάλεια το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Συνοπτικά, ένας γονιός μπορεί να ακολουθήσει τα εξής για να προστατέψει το παιδί του. Συγκεκριμένα:
- Να λειτουργεί ως πρότυπο για το παιδί του
- Να εγκαταστήσει προγράμματα και εργαλεία γονικού ελέγχου
- Να βάλει ένα όριο στον χρόνο επικοινωνίας, αλλά και στον χρόνο διασκέδασης
- Να τους επιστήσει την προσοχή για τους κινδύνους που ενέχουν στη χρήση του διαδικτύου και των social media – π.χ. να μην μοιράζεται προσωπικά στοιχεία, να προσέχει με ποιους μιλάει, ειδικά αν δεν ξέρει τον άλλον προσωπικά
- Να συμβουλεύσει το παιδί του σχετικά με το τι πρέπει να κάνει εάν νιώσει άβολα ή νιώσει να απειλείται κατά τη διάρκεια κάποιας επικοινωνίας, τονίζοντας ότι πάντα μπορεί να ζητήσει ελεύθερα την όποια βοήθεια
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η υπερβολική χρήση και η εξάρτηση ενός εφήβου από τα social media;
Εάν ο γονιός θεωρεί ότι το παιδί έχει ξεπεράσει τα όρια της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων σε βάρος των άλλων δραστηριοτήτων στη ζωή του, εάν μένει ξύπνιο μέχρι αργά, αν οι σχολικές του επιδόσεις έχουν μειωθεί σημαντικά, θα πρέπει να συζητήσει μαζί του και να ξανά θέσουν παρέα ορισμένα όρια και κανόνες.
Επιπλέον, στις πιο ακραίες περιπτώσεις, ο γονιός πρέπει να πείσει τον έφηβο να κρατάει εκτός υπνοδωματίου το κινητό -ή όποια άλλη ηλεκτρονική συσκευή που μπορεί να του αποσπάσει την προσοχή – την ώρα του διαβάσματος και του ύπνου. Τέλος, εάν το παιδί αρνηθεί πεισματικά την όποια αλλαγή ή περιορισμό σε σχέση με τις ηλεκτρονικές συσκευές και γίνει επιθετικό, τότε ίσως υπάρχει το ενδεχόμενο της εξάρτησης, επομένως είναι αναγκαίο να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό.
