Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία εξέδωσε οδηγίες που αφορά την επιστροφή των παιδιών που νόσησαν με κορονοϊό στις αθλητικές τους δραστηριότητες.
Υπάρχουν αρκετές αναφορές ότι οι θετικοί αθλητές στη νόσο Covid-19 μπορεί να εμφανίζουν επίμονα και υποτροπιάζοντα συμπτώματα, ακόμα και μήνες μετά την αρχική λοίμωξη, όπως βήχας, ταχυκαρδίας και έντονη κόπωση.
Πότε απαιτείται καρδιακός έλεγχος;
- Για αθλητές που δεν έχουν εμφανίσει συμπτώματα και σημεία λοίμωξης, δεν χρειάζεται περαιτέρω καρδιακός έλεγχος
- Σε ασυμπτωματικούς ή ελαφρώς συμπτωματικούς αθλητές, οι πρόσφατες διεθνείς συστάσεις δείχνουν ότι καρδιαγγειακός έλεγχος πριν από την επιστροφή σε αθλητικές δραστηριότητες μπορεί να μη είναι απαραίτητος.
- Σε αθλητές με ήπια έως μέτρια συμπτώματα λοίμωξης από Covid-19, συνιστάται κλινική εκτίμηση με φυσική εξέταση μετά από την πάροδο 7 ημερών ασυμπτωματικής πορείας.
Η εκτίμηση πρέπει να βασιστεί εάν εμφανιστεί κάτι από τα παρακάτω:
- Καρδιακός πόνος
- Δύσπνοια
- Αίσθημα παλμών
- Ζάλη
- Αίσθημα συγκοπής
- Ταχυκαρδία δύσπνοιας
- Επιπρόσθετοι ήχοι
- Μείωση αναπνευστικού ψιθυρίσματος.
Επίσης, ΗΚΓ και υπερηχοκαρδιογράφημα καθώς και η μέτρηση Hs-cTn συνιστώνται τουλάχιστον 48 ώρες πριν την επιστροφή στην άσκηση. Επί ύποπτων ευρημάτων πρέπει να ακολουθήσει MRI καρδιάς για τον αποκλεισμό μυοκαρδίτιδας.Συμπληρωματικά, μπορεί να διενεργηθεί επίσης 24-ωρη καταγραφή ΗΚΓ και καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσης.
Να σημειωθεί πως, σε αθλητές με εμμονή συμπτωμάτων Covid-19, που μπορεί να χρειαστούν πάνω από 14 ημέρες για να αναρρώσουν, συνιστάται η διενέργεια φυσικής εξέτασης, ΗΚΓ, MRI καρδίας (cMRI), και επί αρνητικών ευρημάτων στο cMRI καρδιοαναπνευστικής δοκιμασία κόπωσης και 24ωρης καταγραφής ΗΚΓ.
Εν συνεχεία, για αθλητές που εμφάνισαν σοβαρά συμπτώματα κορονοϊού με νοσηλεία, απαιτείται πλήρης έλεγχος που θα περιλαμβάνει: ΗΚΓ, MRI καρδιάς, διενέργεια καρδιοαναπνευστικής δοκιμασία κόπωσης και 24ωρης καταγραφής ΗΚΓ, καθώς και αναπνευστικές δοκιμασίες, όπως και μέτρηση βιοδεικτών φλεγμονής και CT θώρακος.
Όσον αφορά τις μετρήσεις τροπονίνης πρέπει να πραγματοποιούνται σε όσους υπάρχει υποψία μυοκαρδίτιδας, αλλά τουλάχιστον 48 ώρες μετά από άσκηση. Δεν συνιστάται μέτρηση σε όλους τους αθλητές καθώς δεν υπάρχουν καθορισμένα φυσιολογικά όρια.
Ωστόσο παρά την έλλειψη φυσιολογικών ορίων σε αθλητές, συνιστάται η μέτρηση της Hs-cTn, στην εκτίμηση προ της επιστροφής σε αθλητικές δραστηριότητες.
Αναφορικά με το αναπνευστικό σύστημα, αναμένεται ότι οι αθλητές με ήπια έως μέτρια συμπτώματα λοίμωξης από Covid-19, αναρρώνουν πλήρως σε διάστημα έως 4 εβδομάδες.
Στην περίπτωση επανεμφάνισης συμπτωμάτων όπως αυτά του παραγωγικού βήχα, του θωρακικού πόνου ή της επιδεινούμενης δύσπνοιας, κρίνεται απαραίτητος ο ενδελεχής επανέλεγχος θώρακος με α/α, D-Dimer, οι μετρήσεις πνευμονικής λειτουργίας για αποκλεισμό πνευμονίας, πνευμονική εμβολής και μεταφλεγμονώδους βρογχόσπασμου.
Επιπλέον, για τα παιδιά-αθλητές που είχαν νοσηλευτεί με Covid-19 συνίσταται να υποβληθούν σε επαναληπτική απεικόνιση, αναπνευστικές δοκιμασίες και καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσης. Να λαμβάνεται πάντα υπ’ όψιν ότι η δύσπνοια μπορεί να οφείλεται σε άσθμα προκαλούμενο από την άσκηση, αλλά και από πνευμονικές αλλοιώσεις προκαλούμενες από τον ιό.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως το υπερηχοκαρδιογράφημα αποτελεί μια απαραίτητη εξέταση πριν γίνει η επιστροφή του παιδιού σε αθλητικές δραστηριότητες.
Λαμβάνοντας υπόψη την καρδιακή αναδιαμόρφωση, σχετιζόμενη με τις αθλητικές δραστηριότητες που μπορεί να παρατηρηθεί σε αθλητές, μια πλήρης εκτίμηση της λειτουργικότητας και του μεγέθους της αριστερής (ΑΚ) αλλά και της δεξιάς κοιλίας (ΔΚ), συμπεριλαμβανομένης και της εκτίμησης της διαστολικής λειτουργικότητας αλλά και της παρουσίας περικαρδιακού υγρού, είναι επιβεβλημένη και θεωρείται 1ης γραμμής εξέταση στην εκτίμηση του αθλητή μετά από Covid-19.
Εάν υπάρχει υποψία μυοκαρδίτιδας, καρδιακή MRI πρέπει να πραγματοποιείται σε εξειδικευμένα κέντρα , τουλάχιστον 10 μέρες μετά την λοίμωξη από Covid-19.
Επιπροσθέτως, επειδή η συμμετοχή της ΔΚ είναι ιδιαίτερα συχνή σε ασθενείς με λοίμωξη από Covid-19 και η εκτίμηση της μπορεί να είναι δύσκολη με την υπερηχοκαρδιογραφική απεικόνιση της, συνιστάται η χρήση της cMRI για την εκτίμηση της ΔΚ επι αμφιβόλων αποτελεσμάτων
Η δοκιμασία κόπωσης πρέπει να περιλαμβάνεται στην εκτίμηση του αθλητή προ της επιστροφής του στις αθλητικές δραστηριότητες 3-6 μετά την λοίμωξη.
Η καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσης μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση των καρδιοαναπνευστικών επιπλοκών επαγγελματιών αθλητών που έχουν μολυνθεί με Covid-19, ειδικά σε αυτούς που παρουσιάζονται με δύσπνοια ή κόπωση προσπάθειας καθώς μπορεί να αναγνωρίσει τόσο τις καρδιακές όσο και τις αναπνευστικές επιπλοκές του Covid-19 .
Συμπερασματικά στις προτεινόμενες οδηγίες για την ασφαλή επιστροφή των παιδιών-αθλητών σε χώρους προπόνησης, φαίνεται ότι σημαντικό ρόλο έχει η σωστή λήψη ιατρικού ιστορικού, η φυσική εξέταση, η καρδιαγγειακή απεικόνιση, αλλα και η καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσης στις περιπτώσεις εκδήλωσης πιο σοβαρής, κλινικά, νόσου.
Λόγω της δυσκολίας να οριστεί τ πότε έχει η ενεργή φλεγμονή υποχωρήσει, οι διεθνείς οδηγίες προτείνουν περιορισμό από ανταγωνιστικά αθλήματα και επίπονη άθληση για 3-6 μήνες.
Μετά από αυτήν την περίοδο, τα παιδιά μπορούν να επιστρέψουν στις αθλητικές δραστηριότητες εάν πληρούν τα ακόλουθα κριτήρια:
- Φυσιολογικοποίηση της συστολικής λειτουργικότητας της αριστερής κοιλίας
- Ομαλοποίηση των μυοκαρδιακών και φλεγμονωδών βιοδεικτών και
- Απουσία κλινικά σημαντικών αρρυθμιών.
Η εκτίμηση πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής:
- Μέτρηση καρδιακών και φλεγμονωδών βιοδεικτών
- Ένα υπερηχοκαρδιογράφημα
- Μια δοκιμασία κόπωσης και
- 24ωρη καταγραφή holter
Η χρήση της επαναληπτικής cMRI για αξιολόγηση της υπολειμματικής καθυστερημένης ενίσχυσης με γαδολίνιο (LGE) δεν είναι καλά τεκμηριωμένη, αλλά υπολειμματική LGE μετά την οξεία φάση της μυοκαρδίτιδας μπορεί να σχετίζεται με χειρότερη πρόγνωση. Επίσης, δεν πρέπει να παραβλέπεται ότι συνιστάται η ετήσια κλινική παρακολούθηση.
